An Foclóir Nua Béarla-Gaeilge
Bosca cuardaigh an Fhoclóra Nua Béarla-Gaeilge a leabú ar do shuíomh idirlín féin
  • EN > GA
  • GA > EN

break

verb
noun
phrases
verb
1 verb damage, crack, smash, etc
TRANSITIVEbris verb  c m uit broke the window bhris sé an fhuinneogbreak two eggs into a bowl bris dhá ubh isteach i mbabhlahe broke the stick in half bhris sé an bata ina dhá leath, rinne sé dhá leath den bhatashe broke it into small pieces bhris sí ina ghiotaí beaga é, rinne sí píosaí beaga dedon't break the seal ná bris an séala
INTRANSITIVEbris verb  c m umy key broke in the lock bhris m'eochair sa ghlasit broke in two bhris sé ina dhá chuidthe cup broke into smithereens bhris an cupán ina smidiríní, rinneadh smidiríní den chupán
2 verb MED bone
TRANSITIVEbris verb  c m ushe broke her leg bhris sí a coshe got his nose broken briseadh a shrón
INTRANSITIVEbris verb  c m ucertain bones break easily tá cnámha áirithe furasta a bhriseadh
Taispeáin iontráil iomlán 
3 verb of equipment etc
INTRANSITIVEbris verb  c m uthe mower broke bhris an lomaire, chlis ar an lomaire, theip ar an lomaire
TRANSITIVEbris verb  c m uyou broke the toaster bhris tú an tóstaer
4 verb heart
TRANSITIVEbris verb  c m uthat would break my heart bhrisfeadh sé sin mo chroí
INTRANSITIVEher heart was breaking bhí a croí briste, bhí sí croíbhriste, bhí briseadh croí uirthi
5 verb of surface
TRANSITIVEtwo rocks break the surface of the water tá dhá charraig ag gobadh aníos as an uiscethe fish broke surface tháinig an t-iasc i mbarr uisce, tháinig an t-iasc go barr uiscedon't break the skin ná poll an craiceann
INTRANSITIVEbris verb  c m uthe ice broke beneath me bhris an leac oighir fúm, thug an leac oighir fúm
6 verb interrupt, create gap
TRANSITIVEbris verb  c m uhe broke the silence bhris sé an tostshe didn't break the rhythm níor bhris sí an rithim, níor chuir sí as don rithimhis concentration was broken cuireadh dá threoir é
INTRANSITIVEbris verb  c m uthe clouds broke scaip na scamaill, ghlan na néaltathe tension broke bhris an teannas
7 verb ELECTRIC of circuit TRANSITIVE & INTRANSITIVEgearr verb  c m u 8 verb take rest
INTRANSITIVEsos a bheith agatwe'll break for lunch stopfaimid don lón, tógfaimid briseadh i gcomhair lóin, beidh sos lóin againn
TRANSITIVEbris verb  c m uto break a journey turas a bhriseadh
9 verb split with sb INTRANSITIVEbris suas le PhrVscar le PhrV  c m ushe broke with him bhris sí suas leis, thug sí an bhróg dó, thug sí an doras dó 10 verb end, stop
TRANSITIVEbris verb  c m uto break a habit nós a bhriseadhthey broke the strike bhris siad an stailcdon't break your diet cloígh le d'aiste biashe broke his grip d'éirigh léi a ghreim a scaoileadhthat broke the spell bhris sé sin na geasahe broke his ties with them bhris sé an ceangal a bhí aige leo, thug sé a dhroim leo
INTRANSITIVEbris verb  c m uthe spell broke baineadh na geasa, briseadh na geasa
11 verb fail to comply with TRANSITIVEbris verb  c m usáraigh verb  c m ucontracts are frequently broken bristear conarthaí go minic, is minic a sháraítear conarthaíshe broke the terms of the lease sháraigh sí téarmaí an léasahe broke his word chuaigh sé siar ar a fhocal, bhris sé a fhocal, níor choinnigh sé a fhocal 12 verb surpass TRANSITIVEsáraigh verb  c m ubris verb  c m uthey're breaking boundaries tá siad ag briseadh talamh nuahe broke the speed limit sháraigh sé an teorainn luaisshe broke the world record sháraigh sí an churiarracht dhomhanda 13 verb falter, cause to fail
TRANSITIVEthey can't be broken ní féidir iad a chloí, ní féidir iad a bhualadhthey were broken at the Battle of Clontarf buaileadh iad ag Cath Chluain Tarbh, briseadh orthu ag Cath Chluain Tarbh, cloíodh iad ag Cath Chluain Tarbhher spirit was broken tháinig beaguchtach uirthi, theip ar a misneach, thit an lug ar an lag uirthi, chaill sí a misneachdrink broke their marriage chuir ólachán deireadh lena bpósadhit's not easy to break their defence ní sé éasca a gcuid cosantóirí a chloí, ní furasta an ceann is fearr a fháil ar a gcuid cosantóirí
INTRANSITIVEhe'll break sooner or later géillfidh sé luath nó mallhis patience broke bhris an fhoighne air, bhris ar a fhoighneher health broke theip ar a sláinte, chlis ar a sláinte, tháinig meath ar a sláinte, mheath a sláintethe weather is about to break tá an aimsir ar tí briseadhthe fever broke bhí an fiabhras caite
14 verb crack code TRANSITIVEfuascail verb  c m ubris verb  c m uthey've broken the code tá an cód fuascailte acu 15 verb PHYSIOL of voice: at puberty INTRANSITIVEbris verb  c m uhis voice hasn't broken yet níor bhris a ghuth fós 16 verb of voice: falter INTRANSITIVEhis voice broke with emotion tháinig tocht ina ghlór 17 verb SPOR tame horse TRANSITIVEbris verb  c m uto break a horse capall a bhriseadh, capall a cheansú 18 verb lessen force TRANSITIVEmaolaigh verb  c m uit broke the force of the blow mhaolaigh sé neart an bhuillethe trees break the wind tugann na crainn foscadh ón ngaoth 19 verb of story, news
TRANSITIVEhe called me to break the news ghlaoigh sé orm leis an scéala a insint domthe journalist who broke the story an t-iriseoir a bhris an scéal, an t-iriseoir ag a raibh an scéal i dtosach
INTRANSITIVEbris verb  c m uhe resigned before the scandal broke d'éirigh sé as sular bhris an scannalwhen the story broke nuair a bhris an scéal
20 verb of storm etc: start INTRANSITIVEa storm broke d'éirigh stoirm, tháinig sé ina stoirm, shéid sé ina stoirmas dawn broke le breacadh an lae, le bánú an lae, le gealadh an lae, le bodhránacht an laewhen the crisis broke nuair a tharla an ghéarchéim 21 verb of waves INTRANSITIVEbris verb  c m uthe waves are breaking on the rocks tá na tonnta ag briseadh ar na carraigeacha 22 verb PHYSIOL at onset of labour INTRANSITIVEbris verb  c m uher waters broke bhris an t-uisce uirthi, bhris a cuid uisce, tháinig a cuid uisce 23 verb SPOR in snooker etc INTRANSITIVEbris verb  c m uwho broke? cé a bhris?, cé a thosaigh an imirt? 24 verb SPOR in tennis
TRANSITIVEbris verb  c m ushe broke the serve bhris sí an tseirbheáil
INTRANSITIVEan tseirbheáil a bhriseadh
noun
25 noun crack, splitscoilt fem2  c m uthere's a break in the pipe tá scoilt sa phíobán 26 noun MED fracturebriseadh masc  c m ushe had a small break in her knuckle bhí briseadh beag ina halt 27 noun in surfacethere's a break in the skin tá gearradh sa chraiceann, tá an craiceann gearrtha, tá an craiceann briste amachthere was a break in the ice bhí scoilt sa leac oighir, bhí an leac oighir briste 28 noun gap, interruptionbearna fem4  c m uthere's a break in the hedge tá bearna san fhálwait for a break in the traffic fan go mbeidh bearna sa tráchtshe saw a break in the trees chonaic sí bearna idir na crainna break in the weather athrú aimsire, briseadh san aimsira break in continuity briseadh leanúnachaisa break in transmission briseadh craolta 29 noun TV-RAD intervalbriseadh masc  c m usos masc3  c m uwe'll go to a break now beidh briseadh againn anois, beidh sos anois againnad break sos fógraíochta 30 noun pause, restsos masc3  c m ubriseadh masc  c m uto take a break sos a ghlacadh, briseadh a thógáil, sos a thógáil, briseadh a bheith agatduring the break le linn an tsosahe worked on without a break d'oibrigh sé leis gan aon sos a thógáilshe took a break from driving bhí sos aici ón tiomáintan hour's break for lunch briseadh uair an chloig don lón, sos uair an chloig don lónthey had a toilet break stop siad chun dul chuig an leithreas 31 noun ED playtimesos masc3  c m ubriseadh masc  c m uit's break time tá sé in am sosa 32 noun SPOR half-timeleath ama  c m uleath-am masc3  c m uMayo were ahead at the break bhí Maigh Eo chun tosaigh ag leath ama 33 noun holiday, tripsaoire fem4  c m uhe took a short break chuaigh sé ar shaoire ghairidthey had a romantic break bhí saoire rómánsúil acuthe half-term break an sos lár téarma, an briseadh lár téarmathe Christmas break saoire na Nollag 34 noun change from pastthis new song is a break from the norm is amhrán neamhghnách é an ceann nua seo, níl an t-amhrán nua seo cosúil le hamhráin eileit's a break with how things were previously done is athrú é ar an gcaoi a ndéantaí rudaí roimhe seohe made the break from the party bhris sé an ceangal leis an bpáirtí 35 noun ELECTRIC in circuitgearradh masc  c m u 36 noun PUBL in textbriseadh masc  c m uline break briseadh línesection break briseadh rannáin 37 noun of dawnat the break of dawn le breacadh an lae, le bánú an lae, le fáinne an lae 38 noun opportunity, bit of luckseans masc4  c m udeis fem2  c m uwhen her big break came nuair a fuair sí an deis mhór, nuair a fuair sí a seans mórhe gave them their first break is eisean a thug an chéad deis dóibhhe's never had the breaks he deserved ní bhfuair sé na seansanna a bhí tuillte aige riamhshe didn't get a break in front of goal ní bhfuair sí aon deis i mbéal an chúilyou got a bad break there bhí mí-ádh ort ansinto give sb an even break cothrom na Féinne a thabhairt do dhuineI had a couple of lucky breaks d'éirigh an-seans liom cúpla uair, rith an t-ádh liom cúpla uairthat's a tough break is buille trom é sin, is mór an mí-ádh é sin 39 noun getaway attemptif a runner makes a break too early má théann reathaí amach chun tosaigh róluathhe made a break for the door thug sé ruathar faoin doras, bhí léim an dorais aige 40 noun (also service break) SPOR in tennisbriseadh seirbheála 41 noun SPOR in pool etc: opening shotbriseadh masc  c m u 42 noun SPOR in pool etc: run of shotsbriseadh masc  c m ua break of 73 briseadh 73 pointehe made the maximum break fuair sé an t-uasbhriseadh
phrases

break a leg!

informalgo n-éirí an t-ádh leat!go n-éirí go geal leat!go n-éirí leat!ádh mór!

to break bread

especially REL 1 in Eucharistarán a bhriseadh 2 share a mealbéile a ithebéile a chaitheamhthey break bread together most days itheann siad béile le chéile mórán gach lá, bíonn béile acu le chéile beagnach gach láthey broke bread with powerful politicians chaith siad béile i gcuideachta polaiteoirí cumhachtacha

to break camp

imeacht  c m ubailiú leatthey broke camp early in the morning bhailigh siad leo go moch ar maidin, chroch siad a gcuid seolta go luath ar maidin

to break cover

1 come out from hidingteacht amach as an áit a bhfuil tú i bhfolachteacht amach as d'áit folaighéirí as an leaba dhearghe broke cover tháinig sé amach as an áit a raibh sé i bhfolach, tháinig sé amach as a áit folaigh, thaispeáin sé é féin 2 openly declare sththe politician broke cover tháinig an polaiteoir salach ar an bpáirtí

to break jail

informaléalú as an bpríosúnthey broke jail d'éalaigh siad as an bpríosún, bhris siad amach as an bpríosún

to break free

1 release yourselftú féin a fhuascailttú féin a shaoradhhe broke free and ran down the street d'fhuascail sé é féin agus rith sé síos an tsráidit broke free from the trap d'éalaigh sé as an ngaiste, d'fhuascail sé é féin ón ngaistethe fish broke free of his hand d'éalaigh an t-iasc as a lámh 2 get out of situationéalú  c m ushe could break free anytime d'fhéadfadh sí éalú am ar bithto break free from poverty éalú ón mbochtaineacht, éalú ó chuing na bochtaineachtahe's unable to break free of his parents níl sé ábalta éalú óna thuismitheoirí, níl sé in ann a thuismitheoirí a chur dethey couldn't break free from the idea ní raibh siad ábalta an smaoineamh a chur as a gceann

to break new ground

talamh úr a bhriseadhbheith ceannródaíochbheith ar thús cadhnaíochtatheir research is breaking new ground tá talamh úr á bhriseadh ag a gcuid taighde, tá taighde ceannródaíoch ar bun acu

to break open

1 force openbris  c m ushe managed to break the lock open d'éirigh léi an glas a bhriseadh 2 open bottle, cask, etcoscail  c m uhe broke open a bottle of wine d'oscail sé buidéal fíona

to break ranks

(also

to break rank

) 1 disagree publiclyteacht salach arhe broke ranks with his colleagues tháinig sé salach ar a chomhghleacaithe 2 move out of linethe soldiers broke rank d'imigh na saighdiúirí as an líne

to break sb's balls

1 vulgar punish, hurt sbthey'll break my balls if I don't do it maróidh siad mé mura ndéanfaidh mé é, buailfidh siad an cac asam mura ndéanfaidh mé é, déanfaidh siad bogmharú orm mura ndéanfaidh mé é 2 vulgar make sb workhe was breaking our balls at training last night thug sé leathmharú orainn ag an traenáil aréir, thug sé bogmharú orainn ag an traenáil aréir, bhain sé allas raithneach ag an traenáil aréir, chuir sé trí na húmacha sinn ag an traenáil aréir 3 vulgar make sb laughthis one will break your balls beidh tú sna trithí ag an gceann seo, beidh tú lagaithe ag gáire ag an gceann seo

to break the back of sth

informalan chuid is measa de rud a chur díothe's broken the back of the work tá an chuid is measa den obair curtha de aige, tá poll nach beag curtha san obair aige

to break the bank

1 informal spend or cost a lotan banc a bhriseadhI broke the bank to buy it chaith mé gach uile phingin dá raibh agam air, thug mé pingin mhór air, chosain sé lán laidhre orm 2 GAMES win large amountan banc a bhriseadhI broke the bank last night! bhris mé an banc aréir!, d'fhág mé i bhfiacha iad aréir!

to break the ice

leac an doichill a bhriseadh

to break your back doing sth

an-stró a chur ort féin ag déanamh rudado bhundún dearg a chur amach ag déanamh ruda

to break your balls

vulgarI broke my balls working bhris mé mo mhuineál ag obair, mharaigh mé mé féin ag obair, chuir mé mo bhundún dearg amach ag obair, bhí mo chaid amuigh agam ag obair

to break your silence (about sth)

(also

to break silence (about sth)

) labhairt amach (faoi rud) den chéad uair

to give sb a break

informalgive me a break! lig dom!, éist liom!, tabhair suaimhneas dom!

to make a break for it

informalthey made a break for it thug siad do na boinn é, theith siad leo, bhain siad as