make
verb
1 verb prepare food, drink TRANSITIVEréitigh verb déan verb I made myself a cup of tea rinne mé cupán tae dom féin, réitigh mé cupán tae dom féinhe spends the day making meals for the students caitheann sé an lá ag réiteach béilí do na scoláiríthe cake was made with flour as plúr a rinneadh an cáca, bhí an cáca déanta as plúr 2 verb create/produce sth new TRANSITIVEdéan verb she made a basket for me from willow rods rinne sí ciseán dom as slata sailía lot of our goods are made overseas déantar go leor dár gcuid earraí thar learyou could make some nice curtains with that material d'fhéadfá cuirtíní deasa a dhéanamh leis an éadach sinit was made in Ireland in Éirinn a rinneadh éTaispeáin iontráil iomlán
3 verb free time, space for sb/sth TRANSITIVEdéan verb fág verb the house was demolished to make room for the road leagadh an teach chun bealach a dhéanamh don bhótharyou need to make time for yourself caithfidh tú am a fhágáil agat féineveryone should make time to see this film ba chóir do gach duine an t-am a ghlacadh chun an scannán seo a fheiceáil 4 verb tidy bed TRANSITIVEcóirigh verb don't forget to make your bed! ná déan dearmad do leaba a chóiriú! 5 verb cause mess etc to form TRANSITIVEdéan verb fág verb the shoes made scratches on the wood scríob na bróga an t-adhmad, d'fhág na bróga scríoba ar an adhmadthis will make a real mess of your work déanfaidh sé seo praiseach cheart de do chuid oibrethe chair made holes in the floor rinne an chathaoir poill san urlár, d'fhág an chathaoir poill san urlár 6 verb perform action: decision, deal, plan, etc TRANSITIVEdéan verb I made the decision to leave rinne mé an cinneadh imeacht, shocraigh mé ar imeachtthe children were making a lot of noise bhí na gasúir ag déanamh go leor gleoI made a deal with my brother about the car rinne mé margadh le mo dheartháir faoin gcarrshe made a plan rinne sí pleanhe was involved in making policy bhí baint aige le polasaí a chur le chéile, bhí baint aige le polasaí a cheapadhdid you make a call to the clinic? ar ghlaoigh tú ar an gclinic?, ar chuir tú scairt ar an gclinic? 7 verb put arrangement etc in place TRANSITIVEdéan verb socraigh verb make an appointment with the dentist déan coinne leis an bhfiaclóir, socraigh coinne leis an bhfiaclóirwe made an arrangement with the club rinneamar socrú leis an gclub 8 verb earn, get money TRANSITIVEdéan verb tuill verb saothraigh verb she made a lot of money from shares rinne sí go leor airgid ar scaireannato make a living slí bheatha a dhéanamh, slí bheatha a bhaint amach, do bheatha a shaothrúto make a profit brabach a dhéanamh, brabús a dhéanamh, proifid a dhéanamh 9 verb state (comment, point etc) TRANSITIVEdéan verb he made a statement about the dispute rinne sé ráiteas faoin achrannhe made a good point about the meeting rinne sé pointe maith faoin gcruinniú 10 verb cause to do sth TRANSITIVEto make sb angry fearg a chur ar dhuineto make sb happy áthas a chur ar dhuineto make sb sad brón a chur ar dhuinehe makes me laugh baineann sé gáire asam, cuireann sé ag gáire méseaweed makes the vegetables grow cuireann an fheamainn na glasraí ag fásshe wanted to make the house look welcoming ba mhaith léi cuma na fáilte a chur ar an teachthey want to make all staff feel special ba mhaith leo go mothódh gach duine ar an bhfoireann speisialtabroadband makes it easier for people to work from home déanann an leathanbhanda obair ón mbaile níos fusa do dhaoine, bíonn sé níos éasca ag daoine obair ón mbaile de bharr an leathanbhandathe rules make it clear that it's not allowed tá sé soiléir ó na rialacha nach gceadaítear é, déantar soiléir sna rialacha nach gceadaítear émake it known that ... tabhair le fios go ...; cuir in iúl go ... 11 verb turn sb/sth into sth TRANSITIVEthey made her a star rinne siad réalta dihe was made into a saint rinneadh naomh deshe made a quilt of his shirts rinne sí cuilt dá chuid léinteto make a success of sth rath a chur ar rudshe made a success of her career d'éirigh go hiontach léi ina saol oibre 12 verb give sb position, responsibility TRANSITIVEthey made him chairperson of the board rinne siad cathaoirleach an bhoird deshe was made responsible for the food cuireadh freagracht an bhia uirthi, rinneadh ise freagrach as an mbia 13 verb mean that sb/sth is sth TRANSITIVEthat makes it one of the oldest buildings in Derry fágann sé sin go bhfuil sé ar cheann de na foirgnimh is sine i nDoirenot liking you doesn't make them racist ní fhéadfaí a rá go bhfuil siad ciníoch de bharr nach dtaitníonn tusa leo, ní maith leo thusa ach ní hionann sin agus a rá go bhfuil siad ciníoch 14 verb have the right qualities to be sth TRANSITIVEdéan verb she'd make a great president dhéanfadh sí uachtarán iontach 15 verb equal amount TRANSITIVEdéan verb three nines make twenty seven déanann trí naoi fiche a seacht, trí naoi sin fiche a seacht 16 verb assess or calculate to be TRANSITIVEI make that about 65% of the total déanaim amach gur thart ar 65% den iomlán é sinwhat time do you make it? cén t-am agatsa é? 17 verb force or persuade sb to do sth TRANSITIVEiallach a chur ar cuir faoi deara do tabhair ar PhrV his father made him do housework chuir a athair iallach air obair tí a dhéanamh, chuir a athair faoi deara dó obair tí a dhéanamh, thug a athair air obair tí a dhéanamh 18 verb make success of sth TRANSITIVEdéan verb barr feabhais a chur ar VP cuir le PhrV the company really made the holiday rinne an comhluadar an tsaoire, chuir an comhluadar barr feabhais ar an tsaoire, chuir an comhluadar go mór leis an tsaoirethe music made the day chuir an ceol go mór leis an láit made the day for us that you came to visit chuir sé lúcháir orainn gur tháinig tú ar cuairt 19 verb succeed in arriving somewhere TRANSITIVEshe made it to Derry on time bhain sí Doire amach in am, shroich sí Doire in amwe barely made our flight ar éigean a bhíomar in am dár n-eitilt 20 verb be able to attend TRANSITIVESeán won't be able to make the meeting ní bheidh Seán in ann a bheith ag an gcruinniú, ní bheidh Seán ábalta a bheith ag an gcruinniúI hope I can make it to the wedding tá súil agam go mbeidh mé in ann dul chuig an mbainis, tá súil agam go n-éireoidh liom dul chuig an mbainis 21 verb achieve success TRANSITIVEbain amach PhrV sroich verb he finally made it and had his own show d'éirigh leis ar deireadh agus bhí a sheó féin aigeshe wants to make it big some day teastaíonn uaithi go n-éireoidh go hiontach léi lá éigin, teastaíonn uaithi go mbeidh cáil mhór uirthi amach anseo 22 verb succeed in being included in TRANSITIVEI wanted to make the top four ba mhian liom a bheith ar dhuine den cheathrar tosaigh, ba mhian liom ceann de na chéad cheithre áit a bhaint amachyou have no chance of making the list níl seans dá laghad agat a bheith ar an liostathe story didn't make the papers níor clúdaíodh an scéal sna páipéir, ní bhfuair an scéal a fhad leis na páipéir, ní raibh an scéal sna páipéirthat word didn't make it into the dictionary ní bhfuair an focal sin a fhad leis an bhfoclóir, níor cuireadh an focal sin san fhoclóirhe made the team roghnaíodh ar an bhfoireann é, fuair sé áit ar an bhfoireannshe didn't make it onto the course ní bhfuair sí áit ar an gcúrsa, níor éirigh léi áit a fháil ar an gcúrsa 23 verb survive TRANSITIVEthe doctors don't think she's going to make it ceapann na dochtúirí nach mairfidh sí, is é tuairim na ndochtúirí nach dtiocfaidh sí slánshe made it through the flu tháinig biseach uirthi ón bhfliú, tháinig sí slán ón bhfliú, théarnaigh sí ón bhfliúhe made it through the war tháinig sé slán as an gcogadh, thug sé na cosa leis as an gcogadh 24 verb (usually US) pretend INTRANSITIVEmake like you're a millionaire lig ort gur milliúnaí thú, cuir gothaí milliúnaí ort féinmake like you feel sorry for him lig ort go bhfuil trua agat dóhe got up and made as if to leave d'éirigh sé ina sheasamh agus chuir gothaí imeachta air féinmake like it's the 80s lig ort gur sna 80idí atá tú 25 verb ELECTRIC complete (circuit) TRANSITIVEdéan verb
noun
26 noun brandcineál masc1 déanamh masc1 they sell all makes of car there díolann siad gach cineál cairr ansin, díolann siad carranna de gach déanamh ansin