up
adverb
1 adverb of higher position► (going upward)
suas in airde he got up on the horse chuaigh sé suas ar an gcapall, chuaigh sé in airde ar an gcapallput up your hand cuir suas do lámh, cuir do lámh in airdewhat goes up must come down an rud a théann suas, caithfidh sé teacht anuasreach right up to the bar sín suas ar fad go dtí an barraput them up on the shelf cuir suas ar an tseilf iadstand up straight seas suas díreachup and down suas agus síos, suas síos, suas agus anuas► (coming upward)
aníos in airde come up here tar aníos anseothrow it up to me caith aníos chugam é► (in position)
thuas in airde he's up in his room tá sé thuas ina sheomrait's up on top of the press tá sé thuas ar bharr an chófraup on the stage thuas ar an stáitse, in airde ar an stáitseup in the attic thuas san áiléarthe cat was up in the tree bhí an cat thuas sa chrannhigher up (also further up) níos faide suas, níos airde 2 adverb of moon, sunina suí the sun was still up bhí an ghrian fós ina suíTaispeáin iontráil iomlán
3 adverb into upright positionsuas in airde she stood up sheas sí suashe fell but got up again thit sé ach d'éirigh sé ina sheasamh arís 4 adverb raisedin airde thuas we had our hands up bhí ár lámha in airde againnhe had the bonnet up bhí an boinéad in airde aige 5 adverb facing upwardsin airde suas put the cards down face up leag síos na cártaí aghaidh in airdeput the apple, cut side up, on the plate leag an t-úll, agus an taobh gearrtha in airde, ar an bpláta 6 adverb put upcrochta curtha in airdecurtha suas thuas the decorations are up tá na maisiúcháin crochta, tá na maisiúcháin in airdeis the tent up yet? an bhfuil an puball curtha suas fós?, an bhfuil an puball in airde go fóill? 7 adverb in northerly directionto go up North dul ó thuaidhup in Belfast thuas i mBéal Feirstewe're up for the day táimid abhus anseo don lá, táimid abhus anseo le haghaidh an laewe live up north sa tuaisceart atá cónaí orainn, táimid inár gcónaí sa taobh ó thuaidh 8 adverb to sb/sthshe came up to me tháinig sí chugam, tháinig sí a fhad liomthe girl ran straight up to him rith an cailín caol díreach chuigego up to her and ask him gabh anonn chuici agus cuir ceist uirthi, téigh sall chuici agus fiafraigh di 9 adverb moving along path, road, etc.suas continue on up to the lights lean ort suas chomh fada leis na soilseup and down suas síos, suas agus anuas, sall agus anall, anonn agus anallhe was pacing up and down outside the office bhí sé ag siúl anonn agus anall taobh amuigh den oifigup and down the country fud fad na tíre, ó cheann ceann na tíre 10 adverb at farther point (on road etc)suas our shop is 500 metres farther up on the left tá an siopa s'againne 500 méadar níos faide suas ar an taobh cléa little way up on the right achar beag suas ar dheis, píosa beag suas ar dheis 11 adverb of higher level
► (to a higher level)
suas they moved up to second place bhog siad suas go dtí an dara háitup by 7 cent (also up 7 cent) suas 7 cent► (at higher level)
the prices were up 1% bhí na praghsanna ardaithe 1%, bhí na praghsanna dulta in airde 1%, bhí ardú 1% ar na praghsannatourism is up on last year tá ardú ar líon na gcuairteoirí ó anuraidh, tá líon na gcuairteoirí níos airde ná anuraidh 12 adverb ahead in game etcchun tosaigh chun cinn they're a goal up tá siad cúl chun tosaigh, tá siad cúl chun cinnwe were 3-0 up bhíomar chun tosaigh 3-0, bhíomar ag buachan 3-0 13 adverb informal more than (price, age, etc)lena chois níos mó ná sinI got €5 a kilo and up fuair mé €5 an kilo agus lena chois, fuair mé €5 an kilo agus tuilleadhchildren three years and up leanaí atá trí bliana agus níos sine, leanaí atá trí bliana agus os a chionn, páistí ó thrí bliana suas 14 adverb used to express increase in sthsuas I turned up the sound d'ardaigh mé an fhuaim, chuir mé suas an fhuaimthe battle is about to hot up tá an cath ar tí géarú, tá an cath ar tí dul i ndéine 15 adverb finished, overcaite istigh thuas críochnaithe time's up tá an t-am caite, tá an t-am istigh, tá an t-am thuasit's up tomorrow beidh sé críochnaithe amárach 16 adverb separated, divided into partssuas divide them up roinn suas iad, roinn ó chéile iadtear it up stróic suas é 17 adverb expressing completenesseat up your dinner ith suas do dhinnéar, déan do chuidthis isn't all used up yet níl sé seo ar fad ídithe go fóill 18 adverb togethersuas gather up your bits and bobs bailigh suas do chuid mangarae, bailigh ina chéile do chuid mangarae, bailigh i gceann a chéile do chuid giuirléidí 19 adverb COMP computer system: workingtosaithe ag rith the server will be back up soon beidh an freastalaí ar ais ar obair i gceann tamaillthe system is up and running tá an córas ag rith 20 adverb ENG road: dug up for repairstochailte the road was up for repairs bhí oibreacha bóthair ar siúl, bhí an bóthar á dheisiú 21 adverb hairsuas she had her hair up bhí a chuid gruaige curtha suas aici 22 adverb informal meal etc: readyréidh ar an mbordullamh dinner's up tá an dinnéar réidhpreposition
23 preposition to higher place, positionsuas he ran up the mountain rith sé suas an sliabhhe was up and down the stairs all day bhí sé suas agus anuas an staighre an lá ar fadI put the tissue up my sleeve chuir mé an ciarsúr suas i mo mhuinchille 24 preposition in high place, positionthuas in airde up a tree thuas i gcrann, in airde i gcrannhigh up a ladder thuas go hard ar dhréimirethe water was right up the bank bhí an t-uisce suas go hard ar an mbruach 25 preposition moving along (path, road, etc)suas he ran up the road rith sé suas an bótharhe began walking up and down the room thosaigh sé ag siúl suas síos an seomra, thosaigh sé ag siúl anonn is anall sa seomra 26 preposition at point farther along (path, road, etc)suas up the lane from the church suas an lána ón séipéal 27 preposition against current of river, farther along riversuas they organise trips up the river eagraíonn siad turais suas an abhainnadjective
28 adjective going, pointing upwardssuas the up escalator an staighre beo suas, an staighre creasa a théann suaspress the up button brúigh an cnaipe chun dul suas 29 adjective out of bedi do shuí are you up yet? an bhfuil tú i do shuí fós?we were up late last night bhíomar inár suí go mall aréirthey were up all night bhí siad ina suí an oíche ar fad 30 adjective in cheerful moodsásta adj3 she's feeling up today tá sí in ardghiúmar inniu, tá ardghiúmar inniu uirthi, tá sí breá sásta léi féin inniuverb
31 verb informal increase TRANSITIVEardaigh verb méadaigh verb they upped the fares d'ardaigh siad na táillí, chuir siad suas na táillíit upped the pressure on us mhéadaigh sé an brú a bhí orainnnoun
32 noun COMP on keyboardpress ALT + up brúigh ALT + suas