the
determiner
1 determiner in most casesan na ► (with singular masculine noun)
the ballet an bailéthe novel an t-úrscéalthe man came in tháinig an fear isteachMonday the 21st an Luan an t-aonú lá is fichethe 5th of April an cúigiú lá d'AibreánI cleaned the floor ghlan mé an t-urlárthe boy has no money níl aon airgead ag an mbuachaillshe closed the car's boot dhún sí búit an chairrI'm on the bus táim ar an mbuswe gave it to the teacher thugamar don mhúinteoir éit was lying on the grass bhí sé ina luí ar an bhféar► (with singular feminine noun)
Come in. The place is a mess. Tar isteach. Tá an áit trí chéile.the woman went out chuaigh an bhean amachthe wind rose d'éirigh an ghaothI swept the street scuab mé an tsráidshe was standing at the door of the library bhí sí ina seasamh ag doras na leabharlainneplayer of the year imreoir na blianathey came out of the same field tháinig siad amach as an bpáirc chéannahe came into the office tháinig sé isteach san oifigin the year 2014 sa bhliain 2014the poor girl has no coat níl aon chóta ag an ngirseach bhocht► (with plural noun)
the doors were all open bhí na doirse ar fad oscailtethe men were all silent bhí na fir ar fad ina dtostthe sixties na seascaidíthe streets are empty níl duine ná deoraí ar na sráideannawhere are the big ones? cá bhfuil na cinn mhóra?the ladies' toilet leithreas na mbanthe men haven't got a clue níl barúil ag na fir 2 determiner informal for your, his, etchow's the son getting on? conas atá do mhac ag déanamh?himself and the wife é féin agus a bhean chéile, é féin agus í féinshe was good to the kids chaith sí go maith leis na leanaí, bhí sí go maith do na leanaíhe didn't get on with the boss níor réitigh sé lena bhasTaispeáin iontráil iomlán
3 determiner of particular personJohn Paul the second Eoin Pól a DóJohn the Baptist Eoin BaisteAlexander the Great Alastar Mór 4 determiner sb/sth uniquethe Bible an Bíoblathe Dubliners na Dublinersthe Irish Sea Muir Éireannthe Liffey an Lifethe moon an ghealachthe President of Ireland Uachtarán na hÉireannThe Taoiseach An Taoiseachthe Titanic an Titanicthe town hall halla an bhaile 5 determiner before plural surnamemuintir na clann the Sullivans muintir Shúilleabháin, na Súilleabhánaigh, clann Uí Shúilleabháin 6 determiner before name that sb/sth is likened toshe's the Cleopatra of our day is í Cléópátra na linne seo í 7 determiner before adjective representing quality
► (adjective representing quality)
the impossible an rud atá dodhéanta, an rud nach bhfuil indéantathe art of the possible ealaín an méid is féidir a bhaint amach► (adjective representing particular class)
the rich and powerful na maithe agus na móruaislethe unemployed na daoine atá as obair, na daoine atá dífhostaithe 8 determiner with nationalitythe Irish muintir na hÉireann, na hÉireannaighthe Americans muintir Mheiriceá, na Meiriceánaigh 9 determiner in ratiosan seventy km to the gallon seachtó km an galún, seachtó km in aghaidh an ghalúinthere are 500 people to the square kilometre living there tá 500 duine an ciliméadar cearnach ina gcónaí ansin, tá 500 duine in aghaidh an chiliméadair chearnaigh ina gcónaí ansin 10 determiner emphatic: before proper nameTory is the place to be is é Oileán Thoraí an áit le bheith'It was Máirtín Ó Direáin.' 'THE Máirtín Ó Díreáin?' 'Máirtín Ó Direáin a bhí ann.' 'Máirtín Ó Direáin é féin?' 11 determiner degree in relation to sth elsethe more the merrier dá mhéad is ea is fearr éthe more I saw, the more sorry I felt for myself dá mhéad a chonaic mé, is ea is mó trua a bhí agam dom féinthe nearer the bone the sweeter the meat dá ghaire don chnámh is ea is milse an fheoilthe sooner the better dá luaithe is fearr é, dá luaithe is ea is fearr é 12 determiner emphasising degree, amountall the more is ea is mó, is amhlaidh is móhe cried all the more is amhlaidh a chaoin sé níos mó, is ea is mó a ghoil séall the more reason for going is amhlaidh is córa dul annall the more shame on you is móide do náire éall the less is ea is lú, is amhlaidh is lúit had nothing to do with work and all the less so with money ní raibh baint ar bith aige le hobair agus is lú fós an bhaint a bhí aige le hairgead, ní raibh baint ar bith aige le hobair agus baint níos lú fós le hairgead, ní raibh aon bhaint aige le hobair agus is lú ná sin a bhí baint aige le hairgead