adjectiveaidiacht1of timefadaadj3cmu► (in duration) paint takes a long time to drytógann sé tamall fada ar phéint triomú, tógann sé i bhfad ar phéint triomúthe days are getting longertá na laethanta ag éirí níos faide, tá an lá ag dul chun síneadhcomputers have a much longer life nowadaysmaireann ríomhairí i bhfad níos faide ar an aimsir seothey stayed there for a long timed'fhan siad ansin ar feadh tamall fada, d'fhan siad ansin ar feadh i bhfadI haven't seen him for a long timení fhaca mé é le tamall fada, ní fhaca mé é le fadahe won't be home for a long timeis fada go mbeidh sé sa bhaile, ní bheidh sé sa bhaile go ceann tamall fada, ní bheidh sé sa bhaile go ceann i bhfadshe comes from a long tradition of musictá traidisiún fada ceoil ag baint léi► (in time taken) ar fadcmuhow long were you in hospital?an fada a bhí tú san ospidéal?, cé chomh fada agus a bhí tú san ospidéal?, cá fhad a bhí tú san otharlann?the show is twenty minutes longtá an seó fiche nóiméad ar fad, maireann an seó fiche nóiméadthe course is only two years longní mhaireann an cúrsa ach dhá bhliain► (in time experienced as difficult) that was the longest day of my lifeba é sin an lá ab fhaide i mo shaol► (work hours) the hours are longtá na huaireanta fada2of length, distancefadaadj3cmu► (in measure of length) you'll need a long piece of ropebeidh píosa fada rópa uait► (in distance) it's a long trip to the shoptá turas fada le dul chuig an siopa, tá an siopa giota maith uainn, tá an siopa píosa fada uainnhe's a long way from hometá sé i bhfad ó bhaile, tá sé píosa fada ó bhaile► (hair, nails, etc) he has long hairtá gruaig fhada air► (garment) she was wearing a long dressbhí gúna fada uirthi► (talking about length, distance) ar fadcmuhow long is the rope?cé chomh fada agus atá an rópa?, cad é chomh fada agus atá an rópa?, cá fhad an rópa?, cén fad atá sa téad?the fish was 1.5 centimetres longbhí an t-iasc 1.5 ceintiméadar ar fad; bhí an t-iasc 1.5 ceintiméadar ar a fhad3book, list etcfadaadj3cmusome essays are as long as 5000 wordsbíonn aistí áirithe chomh fada le 5000 focal, bíonn suas le 5000 focal in aistí áirithe4drinkdeochdrinka long drinkdeoch fhada, deoch ard5linguisticsteangeolaíochtof vowelfadaadj3cmu6sportspórtof ball: kick etcfadaadj3cmuhe has a long throwtá caitheamh fada aigeshe sent a long ball into the boxchuir sí liathróid fhada isteach sa bhoscaadverbdobhriathar7for extensive periodbe long gonefadacmuhe won't stay longní fhanfaidh sé i bhfad, ní fhanfaidh sé rófhadahow long?cá fhad?, cén fad?, cé chomh fada?they waited long enoughd'fhan siad fada go leorhe's worked there as long as I havetá sé ag obair ansin chomh fada liom féinwe want to stay as long as we canba mhaith linn fanacht chomh fada agus is féidir linnI've been living here too longtá mé rófhada i mo chónaí anseothe war is long forgottentá dearmad déanta ar an gcogadh le fada, is fada an lá dearmad déanta ar an gcogadh, is fada an lá an cogadh ligthe i ndearmadan agreement is long overdueis mithid teacht ar chomhréiteach, tá sé thar am teacht ar chomhréiteachthey've long been sicktá siad tinn le fada, tá siad breoite le fada an lá8earlier or later thanit continued long afterlean sé ar aghaidh go ceann tamall fada ina dhiaidh sin, lean sé ar aghaidh ar feadh i bhfad ina dhiaidh sinshe'll remember it long after she's returnedcuimhneoidh sí air go ceann i bhfad i ndiaidh di filleadhwe decided long ago to buy presentsshocraíomar i bhfad ó shin bronntanais a cheannach, shocraíomar i bhfad siar bronntanais a cheannachlong ago the turf was cut by handba de láimh a bhaintí an mhóin fadó, ba de láimh a bhaintí an mhóin i bhfad ó shinthe house he'd built so long beforean teach a bhí tógtha aige i bhfad roimhe sin, an teach a thóg sé tamall fada roimhe sinthe houses are long since demolishedtá na tithe leagtha le fada, tá na tithe leagtha le fada an lá, leagadh na tithe fada an lá ó shinverbbriathar9desireintransitiveneamhaistreachhe longed to see herb'fhada leis go bhfeicfeadh sé í, bhí sé ar bís le hí a fheiceáilI longed for a good night's sleepb'fhada liom go bhfaighinn oíche mhaith chodlata, bhí mé ag tnúth le hoíche mhaith chodlata a fháilhe longed for the good old daysbhraith sé uaidh na laethanta a bhí, chronaigh sé an sean-am, bhí caitheamh i ndiaidh na seanlaethanta aige10literaturelitríochtmiss (sb)intransitiveneamhaistreachI long for youbraithim uaim thú, is fada liom uaim thúhe longed for his childrenbhraith sé uaidh a chuid páistí, chronaigh sé a chuid páistí, bhí caitheamh i ndiaidh a chuid páistí aige, bhí cumha air i ndiaidh a chuid páistíSubformsSainfhoirmeacha→ -long→ long-PhrasesNathannaall day longan lá ar fadan lá go léiran lá uiligó mhaidin go hoícheall night longan oíche ar fadan oíche go léirall year longan bhliain ar fadan bhliain go léiró cheann ceann na blianaas long as (also nó so long as)1providedthey can stay as long as they pay the rentis féidir leo fanacht fad is a dhíolfaidh siad an cíos, is féidir leo fanacht ach an cíos a íoc2for duration of sthas long as he's alivefad a bheidh sé beo, chomh fada agus a bheidh sé beoas long as your arminformalneamhfhoirmeáltahe has a CV as long as your armtá CV mór fada aigeat long lastsa deireadh thiar thallfaoi dheireadhcmui ndeireadh na dálacmuat the longestar a mhéadcmuit'll take five days at the longesttógfaidh sé cúig lá ar a mhéadto be long1take great amount of timeit won't be long until they returnní bheidh sé i bhfad go bhfillfidh siad, ní fada go bhfillfidh siaddarkness won't be long in comingní fada go mbeidh sé dorcha, ní bheidh an dorchadas i bhfad ag teacht2take great amount of time at sthwill he be long?an mbeidh sé i bhfad?before long (also nó before too long)gan mhoillcmugo luathcmuroimh i bhfadsula i bhfadsula fadashe'll get a job before longní fada go bhfaighidh sí post, gheobhaidh sí post roimh i bhfad, gheobhaidh sí post gan mórán achairto be long gonethey're long gonetá siad imithe le fada, tá siad imithe le fada an lá, tá siad ar shiúl le fada an láhe wasn't long gonení raibh sé i bhfad ó d'imigh sé, ní raibh sé i bhfad ar shiúlfor as long as sb can rememberfor as long as I can rememberle mo chuimhne, chomh fada agus is cuimhin liomit's been there for as long as anyone can remembertá sé ansin le cuimhne na ndaoine, tá sé ansin le cuimhne na gcatfor long1for long periodhave you known each other for long?an bhfuil aithne agaibh ar a chéile i bhfad?, an bhfuil aithne agaibh ar a chéile le fada?he didn't live with her for so longní raibh sé i bhfad ina chónaí léi, ní raibh sé ina chónaí léi chomh fada sin2in particular durationthey can stay for as long as they wishis féidir leo fanacht chomh fada agus is mian leofor how long has the strike been going on?cad é chomh fada agus atá an stailc ar siúl?for too longrófhadacmuviolence has been tolerated for too longtáthar ag cur suas le foréigean rófhadato have a long memory1good memoryshe has a long memorytá cuimhne mhaith aici2unwillingness to forget, forgivethey have long memoriescuimhníonn siad ar gach rud, is fada siar a théann an chuimhne acu, ní dhéanann siad dearmad de rud ar bithto go a long way (also nó to go a long way towards doing sth; to go a long way to do sth)local knowledge goes a long wayis mór an cuidiú é eolas ar an gceantareducation goes a long way towards getting a jobis mór an cuidiú é an t-oideachas le post a fháilto come a long wayan-dul chun cinn a dhéanamhhe's come a long waytá an-dul chun cinn déanta aigecomputers have come a long waytá an-fheabhas tagtha ar ríomhairíto have a long face (also nó pull a long face; with a long face)he had a long facebhí aghaidh mhór fhada air, bhí pus go talamh air, bhí smut airto have a long way to go (also nó to be a long way from sth)we have a long way to gotá i bhfad le dul againn, tá bealach fada romhainn, tá píosa fada le dul againnby a long wayhe's the best by a long wayeisean is fearr, go héasca; eisean is fearr, go mór fadathey're not the winners by a long wayní hiad na buaiteoirí iad, ná baol airhow long have you got?used humorouslyúsáid ghreannmharan bhfuil mórán ama agat?an bhfuil seachtain agat?an bhfuil an lá uilig agat?in it for the long haulthey're in it for the long haulcloífidh siad leis go deireadh, seasfaidh siad an fód go deireadhin the long run (also nó in the long term; over the long run; over the long term)i ndeireadh na dálacmusa deireadh thiar thallsa deireadhcmuit's a long storyis scéal fada éscéal mór fada atá annthe long and the short of it (also nó the long and short of it)bun agus barr an scéiltús agus deireadh an scéili mbeagán focalcmuthe long and short of it is that he was arrestedis é bun agus barr an scéil gur gabhadh é; le scéal fada a dhéanamh gearr, gabhadh éthe long arm of the lawcrúba an dlíhe feared that the long arm of the law would catch himbhí eagla air go bhfaigheadh crúba an dlí greim airlong in the toothused humorouslyúsáid ghreannmharshe's getting long in the toothtá na cúlfhiacla curtha go maith aici, tá na géaráin curtha go maith aicilong live sb/sthlong live the revolution!an réabhlóid abú!long live the old dayscéad slán leis an sean-am, Dia go deo leis na seanlaethantalong live the kingfad saoil don rílong odds (especially USSAM)the team faces long odds of winning a matchis beag seans go mbuafaidh an fhoireann cluiche, is mairg a chuirfeadh a léine air go mbuafaidh an fhoireann cluicheto be long on sthhe's long on words but short on actionfear mór cainte ach fear beag gnímh is ea élong time no see (also nó long time no speak; long time no hear)is fada an lá ó chonaic mé thúní fhaca mé le fada thúis fada nach bhfaca mé thúno longer (...) (also nó not any longer)níos mócmua thuilleadhcmushe doesn't live here any longerníl sí ina cónaí anseo níos módiscussion is no longer possiblení féidir leis an bplé dul ar aghaidh a thuilleadhnot by a long shot (also nó not by a long chalk; not by a long stretch)informalneamhfhoirmeáltabeag an baolná baol airthey didn't win - not by a long shotníor bhuaigh siad ná baol airnot for long1 (also nó not for too long)for short timehe slept on the floor but not for longchodail sé ar an urlár ach ní fada é2 (also nó not for much longer)only for the momentthe shop is open but not for longtá an siopa oscailte ach ní fada a bheidh, tá an siopa oscailte ach is gearr eile a bheidhnot long for this world1literaturelitríochtabout to dieshe knew he wasn't long for this worldbhí a fhios aici go raibh sé i mbéal an bháis2used humorouslyúsáid ghreannmharabout to stop workingmy laptop is not long for this worldtá mo ríomhaire glúine ar an dé deiridhnot long nowní bheidh sé i bhfad anoisní fada eile anoisit starts again next week, not long now so!tosaíonn sé arís an tseachtain seo chugainn, is gearr uainn anois é mar sin!over the long haulevery member will make a profit over the long hauldéanfaidh gach ball brabús san fhadtéarma, déanfaidh gach ball brabús i bhfad na haimsireto put sth on the long fingerinformalneamhfhoirmeáltarud a chur ar an méar fhadarud a chur siarhe asked her not to put the appointment on the long fingerd'iarr sé uirthi gan an coinne a chur ar an méar fhada, d'iarr sé uirthi gan an coinne a chur siarso longinformalneamhfhoirmeáltasláncmuslán leat'So long. See you next year!''Slán libh. Feicfidh mé sibh an bhliain seo chugainn!'; 'Go ngnóthaí Dia daoibh. Feicfidh mé sibh an bhliain seo chugainn!'to take longthe journey shouldn't take longer than three monthsníor cheart go dtógfadh an turas níos mó ná trí mhí, níor cheart go mbeadh an turas níos faide ná trí mhíit won't take you long to find itní thógfaidh sé i bhfad ort é a fháil, ní ghlacfaidh sé i bhfad ort é a fháilto take a long hard look at sb/sth (also nó to take a long look at sb/sth)féachaint go géar ar dhuine/rudbreathnú go géar ar dhuine/rudamharc go géar ar dhuine/rudhe should take a long look at what's going onba cheart dó breathnú go géar ar an méid atá ag tarlúthey took a long hard look at themselvesd'fhéach siad go géar orthu féinto take the long viewbreathnú ar rudaí go fadtéarmachbreathnú ar rudaí i bhfad na haimsire