and
1 conjunction joining, linking, etcagus► (joining nouns, clauses, etc)
bacon and cabbage bagún agus cabáistemy father and mother m'athair agus mo mháthairdon't waste your time and money ná cuir do chuid ama agus airgid amúhe doesn't like hurling and football ní thaitníonn iománaíocht agus peil leisshe looked at me and laughed d'fhéach sí orm agus rinne sí gáirewe tried again and it worked thriaileamar arís agus d'oibrigh séshe turned around and sat down chas sí timpeall agus shuigh sí síosI made dinner and watched the television rinne mé mo dhinnéar agus d'fhéach mé ar an teilifís► (introducing parenthetical phrase)
and like all fools, he's impatient agus ar nós gach amadán, is beag foighne atá aigehe's a sneaky man and not to be trusted fear cam cleasach atá ann agus ní ceart iontaoibh a chur ann► (expressing continuity over time)
she rang day and night for a week ghlaoigh sí de lá agus d'oíche ar feadh seachtaine► (with repetition, for emphasis)
it's getting better and better tá sé ag fáil níos fearr agus níos fearr, tá sé ag dul i bhfeabhas an t-am ar fadhe ran faster and faster rith sé níos tapúla agus níos tapúla, d'éirigh sé níos tapúla de réir a chéilemore and more people are getting sick tá níos mó agus níos mó daoine ag éirí tinnwe were there for hours and hours bhíomar ann ar feadh uaireanta fadashe went on and on about it chuaigh sí ar aghaidh agus ar aghaidh faoi► (linking an action with consequence)
let him go and he'll do it again scaoil leis agus déanfaidh sé arís é, déanfaidh sé arís é má scaoileann tú leisdo that again and I'll kill you déan é sin arís agus maróidh mé thú, maróidh mé thú má dhéanann tú é sin arís► (with repetition, to distinguish similar things)
there are ways and ways of getting things done tá slite agus slite ann le rudaí a dhéanamhthere's love and love tá grá agus grá ann► (plus, with numbers)
two and two a dó agus a dó► (introducing new remark, question, etc)
and how is himself? agus conas atá sé féin?and the question is, who did it? agus is é an cheist ná, cé a rinne é?► (asking sb to add more)
and then what happens? agus cad a tharlaíonn ansin?and how will you do that if you're still here? agus conas a dhéanfaidh tú é sin agus tú fós anseo?'We'll do it the old-fashioned way.' 'And how exactly is that?' 'Déanfaimid sa tseanslí é,' 'Agus cén tslí go díreach í sin?'► (expressing 'when', 'although', or 'because')
she won and she barely able to stand bhuaigh sí agus gan í ábalta seasamh ach ar éigeanwhat would he know and he only a child? cá bhfios dó siúd agus gan ann ach leanbh?how would you go and you sick? conas a rachfása agus tú breoite? 2 conjunction with adjectives for emphasisI was nice and warm in there bhí mé breá te istigh annthe water was lovely and cold bhí an t-uisce deas fuarTaispeáin iontráil iomlán
3 conjunction with adjectives for contrastwe saw it all, good and bad chonaiceamar an t-iomlán, idir mhaith agus olcwe'll all suffer, rich and poor alike beimid ar fad thíos leis, bímis saibhir nó bocht 4 conjunction before infinitive, instead of 'to'I went and sat down shuigh mé síoscome over and meet him tar anall agus buail leis, tar anall chun go mbuailfidh tú leiscome and see me in the show tar ag féachaint orm sa léiriúyou'll have to wait and see caithfidh tú fanacht go bhfeicfidh tútry and help me féach le cabhrú liomtell him to go and stuff himself abair leis é féin a shá 5 conjunction in fractions and time expressionstwo and a half hours dhá uair go leithfive and a half years cúig bliana go leithtwo hours and three quarters dhá uair agus trí cheathrúthree and a quarter per cent trí agus aon cheathrú faoin gcéad 6 conjunction with numbers over 100one hundred and fifty euro céad caoga eurotwo hundred and fourteen days dhá chéad a ceathair déag láthree hundred and sixty five days trí chéad seasca a cúig láfifteen thousand, six hundred and nine kilometres cúig mhíle dhéag sé chéad a naoi ciliméadar